Onze vakantie loopt ten einde als het freewheel van Bert’s fiets kuren begint te vertonen. Erger zelfs: het functioneert helemaal niet meer. Zolang we heuvelop gaan of over een redelijk vlakke weg rijden, is er niets aan de hand. Maar bergafwaarts gaan en dan heel snel moeten ronddraaien met je benen, is echt niet fijn. Bert kan en wil de boel repareren. Dan hebben we wel wat kogellagervet nodig en dat zit niet in onze standaard reparatie-uitrusting. Gelukkig zijn we op zaterdagmiddag in het stadje Yozgat. De winkels lijken hier soort bij soort gerangschikt te zijn. Na de groentewinkels en supermarktjes, zijn er vele met huishoudelijke artikelen en gereedschap. Er is van alles te koop, maar het vet dat we zoeken, lijkt er niet te zijn.

Met ons woordenboekje, het gebruikelijke handen- en voetenwerk en de onmisbare hulp van de plaatselijke bevolking stappen we even later bij een fietsenmaker binnen. Een onooglijk klein en rommelig zaakje. De ene helft bestaat uit roestige fietsen die op herstel wachten. Voor de andere helft komt de redding wellicht al te laat. In de chaos werken twee mannen die beiden een en al aandacht hebben voor ons, twee westerlingen. Weer noemen we het woord voor ‘vet’ uit het woordenboekje: “yağ”. Vragende blikken en een groot aantal suggesties volgen. De ene man wijst een nieuwe fiets aan, de ander de ketting. Ze noemen woorden die wij niet verstaan en zeker niet bedoelen. Er komen wat losse onderdelen uit de kast en Bert probeert voor de zoveelste keer uit te leggen wat de bedoeling is: “Kijk, dit onderdeel van mijn fiets werkt niet meer. Straks heb ik die losse kogeltjes en dan…”

Ineens gaat het licht schijnen bij een van de mannen. “Ah, gressia!” roept hij verheugd. Uit een wandrek pakt hij een plastic pot en opent hem. “Tamam!”, roept Bert. Hij herhaalt het woord: “gressia”. Het klinkt zo vertrouwd, net zoals het Engelse ‘grease’. Dit is het vet dat we nodig hebben. Dan gaat alles razendsnel. Uit de vuilnisbak wordt een stukje plastic gevist, een oude spaak dient als lepel. “Genoeg?”, vraagt de man met zijn ogen. Het is perfect zo. Met een groot stuk krant om het plastic bolletje heen wordt het verpakkingsritueel afgerond. Voor de vorm sta ik klaar met mijn portemonnee. Maar eigenlijk weet ik het antwoord al: “Nee hoor, graag gedaan, het was ons een eer.” Maar dan in het Turks.